παλαιοασιατικές γλώσσες

Όρος με τον οποίο χαρακτηρίζεται μία ομάδα γλωσσών (που ονομάζονται επίσης υπερβόρειες ή παλαιοσιβηρικές). Xρησιμοποιούνται στη βορειανατολική Ασία, σε εδάφη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και σε τμήμα του Ουζμπεκιστάν. Η υπαγωγή των γλωσσών αυτών υπό έναν γενικό όρο στηρίζεται περισσότερο σε γεωγραφικούς λόγους παρά στην ύπαρξη γενετικών συγγενειών (που άλλωστε δύσκολα μπορούν να καθοριστούν), ενώ δεν παραγνωρίζεται μια πολιτιστική συγγένεια μεταξύ των εθνικών ομάδων που μιλούν τις γλώσσες αυτές. Διακρίνουμε τη διάλεκτο ορισμένων περιοχών του Ουζμπεκιστάν, την τσουκτσική γλώσσα που τη μιλούν στη χερσόνησο των Τσούκτσων, την καμτσατκική στη χερσόνησο της Καμτσάτκας, την κοριακική, που τη μιλούν κατά κύριο λόγο στη ζώνη που ενώνει τις δύο αυτές χερσονήσους. Μια κοινότητα από αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά μεταξύ των 3 αυτών γλωσσών μας κάνει να αναγνωρίσουμε ότι συμμετέχουν σε μία γλωσσική ενότητα που οι Ρώσοι επιστήμονες την ονομάζουν τσουκτσοκαμτσατκική. Άλλες παλαιοασιατικές μεμονωμένες γλώσσες είναι η γιουκαγκιρική, που τη μιλούν ελάχιστα άτομα στη βόρεια Γιακουτία, η γκιλιακή στο βόρειο τμήμα της νήσου Σαχαλίνης και στον κάτω ρου του ποταμού Αμούρ, η οστιακή του ποταμού Γενισέι στην κεντρική Σιβηρία, η αΐνου στο νότιο τμήμα της νήσου Σαχαλίνης, σε μια από τις νήσους Κουρίλες και στο νησί Χοκάιντο, το οποίο ανήκει στην Ιαπωνία. Την αΐνου τη χρησιμοποιεί ένας αρχαϊκός πληθυσμός λευκής φυλής. Είναι συζητήσιμο αν ανήκει στις παλαιοασιατικές γλώσσες η ομάδα των εσκιμωικών γλωσσών (εσκιμωική και αλεουτική), που μερικοί τις θέλουν πιο γειτονικές προς τις γλώσσες των Ινδιάνων της Αμερικής και άλλοι προς τις ουραλοαλταϊκές γλώσσες. Ουσιαστικά δεν υπάρχει λογοτεχνική παράδοση στις παλαιοασιατικές γλώσσες. Μερικές από αυτές άρχισαν να γράφονται μόνο ύστερα από την Οκτωβριανή επανάσταση. Γενικά οι παλαιοασιατικές γλώσσες παρουσιάζουν μια παρακμή και δείχνουν ότι βαδίζουν προς την εξαφάνιση. Ένας Ουζμπέκος, κάτοικος της περιοχής του Ουζμπεκιστάν, όπου μιλιέται παλαιοασιατική διάλεκτος. Γιακούτος που μιλά τη γιουκαγκιρική που τη μιλούν σήμερα ελάχιστες εκατοντάδες άτομα στη Γιακουτία.